نمایشگاه لوازم خانگی
فرانسه تازه از جنگ رها شده بود که نمایشگاه هنرهای خانگی به یکی از مطلوبترین ویترینهای جامعهی مصرفی تبدیل شد. این نمایشگاه که در دههی ۱۹۲۰ آغاز به کار کرد، برای نخستین بار در سال ۱۹۴۸ و پس از جنگ تکرار شد، هدف این نمایشگاه تغییر رویهی مردم به سمت مزایای آشپزخانه مدرن بود، آشنا کردن مردم با هزار و یک وسیلهی خانگی برقی در شرایطی که آنها با کمبودها و جیرهبندی دستوپنجه نرم میکردند. اجاقگاز، یخچال، ماشین لباسشویی و تجهیزات بسیار زیادی که مادران خانواده در خواب میدیدند و تصورشان بر این بود که هرگز راهی برای دستیابی به این لوازم وجود نخواهد داشت. یکی از بازدیدکنندگان در ابتدای دههی ۱۹۵۰ چنین میگوید: «باید برگردم، بچهها و بهخصوص آشپزخانهی قدیمیام منتظرم هستند، اجاق گاز کهنه و شیر آبی که توی سینک ظرفشویی چکه میکند، این رویا را با خودم خواهم برد. چه کسی میداند؟ شاید در یک قرعهکشی برنده شوم…[۱]»
نسخههای موفقیتآمیز از این رویداد شاهدی بر افزایش
تدریجی مصرف توده در کشور است. اگر در ابتدای دههی ۱۹۵۰، کالاهای خانگی برقی به
خانوادههای متمول اجازه میداد خود را از دیگران متمایز کنند، اما آنها بهتدریج
این تمایز را از دست دادند. اثاثیه بیش از آنکه تزئینی باشند، کابردی شدند و
مشخصاً بهسمت استاندارد شدن حرکت کردند تا جایی که شکل هر خانوادهی طبقهی متوسط
را به خود گرفتند. افزایش چشمگیر مصرف لوازم خانگی همین موضوع را نشان میدهد: اگر
تنها ۴/۸ درصد خانوادههای فرانسوی در سال ۱۹۵۴ ماشین لباسشویی داشتند، این رقم در
سال ۱۹۷۵ به ۷۲ درصد رسید. افزایش یخچال از این هم سریعتر است و از ۳ درصد در سال
۱۹۴۶ به ۹۱ درصد در سال ۱۹۷۵ رسیده است.
این افزایش چشمگیر انعکاس
چرخهی مطلوبی[۲] است
که کشورهای صنعتی فارغ از جنگ در آن قرار داشتند و موتور این سه دههی باشکوه را
تشکیل داد. تکنیکهای جدید سازماندهی خط تولید که در دهههای نخست قرن بیستم گسترش
یافت، امکان تولید در مقیاس زیاد را فراهم کرد. خط مونتاژ خودروی فورد نمونهی
عملی این موضوع است. ظهور ناگهانی قرارداد سیاسی جدید، و افزایش مستمر دستمزدها،
فرصتهایی را برای این تولید انبوه فراهم کرد، قراردادی که لیزابت کوهن آن را
«جمهوری مصرفکنندگان» و دیگران «سازش فودریستی» نامیدهاند. این روش مصرفی را
تغذیه کرد بهطور خاص بر تجهیزات خانگی متمرکز بود، محصولاتی که نمایشگاه هنرهای
خانگی هر سال از آن قدردانی میکردند.
[۱] C. Leymonerie, « Le Salon des arts ménagers dans les années ۱۹۵۰٫ Théâtre d’une conversion à la consommation de masse », Vingtième Siècle, n° ۹۱, ۲۰۰۶/۳٫
[۲] le cercle vertueux